500 Χρόνια Ιστορίας των Ελλήνων στη Νάπολη

Είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζεται η ιστορία των Ελλήνων της Νάπολης και της Καμπανίας, χάρη στη συνεργασία μεταξύ του Εθνικού Αρχείου της Νάπολης, της Ελληνικής Κοινότητας Νεαπόλεως και Καμπανίας, της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων και Αδελφοτήτων Ιταλίας και του Ιδιωτικού Αρχείου Τυπάλδου.

Πρόκειται για την ιστορία του παροικιακού Ελληνισμού της Νάπολης και της Νότιας Ιταλίας, μια από τις πιο σημαντικές σελίδες στη διαχρονική πορεία του Νεώτερου Ελληνισμού, αλλά και της ιστορίας της Κορώνης και της Μεθώνης. Συγκεκριμένα την περίοδο 1532-1534, 8.000 Έλληνες είχαν βρει φιλόξενη υποδοχή στην Νότια Ιταλία, όταν ο Γενουάτης ναύαρχος Αντρέα Ντόρια, με διαταγή του Καρόλου του Ε΄, είχε εκκενώσει την Κορώνη, τη Μεθώνη και την Πάτρα προκειμένου οι κάτοικοί τους να αποφύγουν τα αντίποινα των Τούρκων. Από αυτούς 5.000 κυρίως Κορωναίοι εγκαταστάθηκαν στη Νάπολη, άλλοι βρήκαν άσυλο και τύχη στη Μεσσήνη της Σικελίας, στη Μπαρλέττα της Απουλίας και σε άλλες περιοχές της Καλαβρίας.

Η μεγαλοπρεπής αίθουσα Filangieri, όπου διεξήχθηκαν οι ομιλίες, ήταν κατάμεστη από Έλληνες, Ιταλούς και ξένους παράγοντες που ενδιαφέρονταν για την 5 αιώνων ιστορία των Ελλήνων στην περιοχή.

Η Imma Ascione, Διευθύντρια του Αρχείου του Κράτους της Νάπολης απηύθυνε θερμό χαιρετισμό τονίζοντας την σημαντική προσφορά των Ελλήνων της διασποράς στον πολιτισμό, καθώς και τις στενές σχέσεις που αναπτύχθηκαν μεταξύ Ελλήνων Ιταλών. Συνεχάρη τον Καθηγητή Γιάννη Κορίνθιο τόσο για την πρωτοβουλία της έκθεσης όσο και για τη λαμπρή και επιμελημένη οργάνωση.

Ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Αποδήμου Ελληνισμού, Μιχαήλ Κόκκινος, στον χαιρετισμό του αναφέρθηκε στους αδελφικούς δεσμούς των δύο χωρών και τόνισε ότι πρέπει να συνεχισθεί ο αγώνας για να επιτευχθεί η ευμάρεια των λαών.

Ο Gaetano Daniele, Σύμβουλος Πολιτισμού και Τουρισμού του Δήμαρχου της Νάπολης Luigi de Magistris, στον χαιρετισμό του, μίλησε με γλαφυρότητα για τους Έλληνες, τον αγώνα τους στους δύσκολους καιρούς της προσφυγιάς και τη μεγίστη προσφορά τους σε όλους τους τομείς του πολιτισμού και της τέχνης. Αξίζει να σημειωθεί η αναφορά του στo δρόμο Vico dei Greci, ο οποίος μετονομάστηκε την περίοδο του Μουσολίνι σε Via di San Tomasso Acquino και η υπόσχεσή του να επαναφέρει το παλιό όνομα, πρόταση που προκάλεσε το ενθουσιώδες χειροκρότημα του συγκινημένου ακροατηρίου.

Η Elsa Evangelista, Διευθύντρια του Ωδείου San Pietro a Majella, με λίγα αλλά μεστά λόγια αναφέρθηκε στην αμφότερη επιρροή της μουσικής των δύο χωρών και στους σπουδαίους συνθέτες τους.

Ο Pier Luigi Campagnano, Πρόεδρος της Εβραϊκής Κοινότητας της Νάπολης μίλησε για τους Ελληνο-Εβραίους που κατάφεραν να διαφύγουν από την εμπόλεμη Ελλάδα και να βρουν καταφύγιο στη φιλόξενη Νάπολη.

Ουσιαστική ήταν η εισήγηση του Σωτήρη Παπαδημητρίου, Γραμματέα της Ελληνικής Κοινότητος της Νάπολης και της Καμπανίας, ενώ σημαντική ήταν η συμβολή του Παύλου Κυπριανού, Προέδρου της Ελληνικής Κοινότητος της Νάπολης και της Καμπανίας στη διοργάνωση της εκδήλωσης.

Βασικός ομιλητής στην εκδήλωση ήταν ο Καθηγητής Γιάννης Κορίνθιος, οποίος αναφέρθηκε εκτενώς στο ρόλο που διαδραμάτισαν οι Έλληνες της Νάπολης και οι φιλελεύθεροι Ιταλοί στην παλιγγενεσία της Ελλάδος. Μίλησε για την διασπορά των Κορωναίων και τη θερμή υποδοχή τους από τους Ναπολιτάνους. Είπε μεταξύ άλλων πόσο η διασπορά προωθεί τον πολιτισμό και αναφέρθηκε στον σπουδαίο ζωγράφο με καταγωγή από την Κυπαρισσία Βελισάριο Κορέντζιο, γνωστός ως ο «Έλληνας της Νάπολης και στον πασά των Ιωαννίνων που έστελνε τους υπηκόους του στην Νάπολη για να σπουδάσουν ιατρική και άλλες τέχνες. Μεταξύ αυτών υπήρξε ο Ευάγγελος Μέξικο. Έκανε ειδική μνεία στους σπουδαίους Έλληνες, πατριώτες και ευεργέτες όπως ο Γεράσιμος Τυπάλδος και ο Κωνσταντίνος Τριανταφύλλης (1833-1913) που υπήρξε ο πρώτος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νάπολης. Αναφέρθηκε εκτενώς στον Φιλελληνισμό, τη Φιλική Εταιρεία και τον ευπατρίδη Χρήστο Νικολαΐδη, προβάλλοντας μια επιστολή του, όπου τα λόγια του φλέγονται από πατριωτισμό, αυταπάρνηση και μεγίστη προσφορά στην τυραννισμένη πατρίδα. Δεν παρέλειψε να μιλήσει για την μεγάλη πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης το 1917, τον διωγμό των Ελληνο-Εβραίων και τον Αρχιμανδρίτη Βενέδικτο Κατσανέβα. Η εμπεριστατωμένη ομιλία του Καθηγητή Κορινθίου ήταν ξεχωριστή γιατί αποκάλυψε συμβάντα μέχρι τούδε ελάχιστα ή και καθόλου γνωστά στο ευρύ κοινό.

Στη συνέχεια ο Καθηγητής Κορίνθιος, επιμελητής της έκθεσης, ξενάγησε το ακροατήριο στους εκθεσιακούς χώρους. Η έκθεση περιλάμβανε ανέκδοτο, εν μέρει, αρχειακό υλικό από το 1500 μέχρι σήμερα, σημαντικά βίντεο και πρόσφατα κειμήλια της Ομογένειας. Επίσης ήταν εκτεθειμένα αδημοσίευτα έγγραφα, φωτογραφίες και προβολές που διηγούνται την ιστορία των Ελλήνων της Νάπολης και της Καμπανίας, από την εγκαθίδρυση της Αδελφότητας των Ελλήνων το 1536 μέχρι σήμερα. Η διήγηση αφορά και γνωστές προσωπικότητες, μεταξύ των οποίων ο ζωγράφος Βελισάριος Κορέντζιο, που διαδραμάτισαν ενεργό ρόλο στα κοινά τόσο της Κοινότητας των Ελλήνων, όσο και της πόλης γενικότερα.

Η έκθεση εμπλουτίστηκε με εκδόσεις του Μανιατακείου Ιδρύματος που συμπεριλάμβαναν κυρίως τα βιβλία του Καθηγητή ιστορίας Andrea Nanetti που αφορούν στην ιστορία της Κορώνης κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας (1207-1500) και τον τρόπο που οι Ενετοί διοίκησαν την Κορώνη και τη Μεθώνη, γνωστές και ως «οφθαλμοί της Γαληνοτάτης»: «Documenta Veneta Coroni & Methoni rogata : Έγγραφα Κορώνης και Μεθώνης, αναζήτηση και κριτική εγγράφων των δύο κύριων οφθαλμών του Κοινού της Βενετίας (ΙΔ΄ και ΙΕ΄ αι.): Euristica e critica documentaria per gli oculi capitales Communis Veneciarum (secoli XIV e XV)». Επιπλέον το βιβλίο «Κορώνη, η προσωπογραφία μιας πολιτείας» του Καθηγητή Φώτη Λίτσα, τη «Χριστιανική Μεσσηνία : μνημεία και ιστορία της Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας» καθώς επίσης και τα Πρακτικά του 1ου Διεθνούς Συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα και Κορώνη στις 2-5 Ιουλίου 2009 με τίτλο «Ιστορική Μνήμη και Οικονομική Ανάπτυξη». Επίσης, μια σειρά από τα Μεσσηνιακά Χρονικά του εκδότη Χρ. Ρέππα.

Μεταξύ των καλεσμένων ήταν ο Nicola Allegretti, Δήμαρχος του Brindisi Montagna, που είναι αδελφοποιημένος Δήμος με την Κορώνη από τον Οκτώβριο του 2009.

Η έκθεση είναι η πρώτη μιας σειράς εκδηλώσεων που προγραμματίζονται την επόμενη τριετία για τον εορτασμό της παρουσίας των Ελλήνων στην περιοχή της Καμπανίας. Θα ακολουθήσει Διεθνής Επιστημονική Ημερίδα την 26η Ιουνίου 2015, στο Μέγαρο του Δήμου Νάπολης Sala del Capitolo, Complesso San Domenico Maggiore, όπου θα συμμετάσχουν πολλοί μελετητές, διεθνούς κύρους, τόσο από την Ιταλία όσο και από την Ελλάδα. Στην ημερίδα «ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΜΠΑΝΙΑ: 500 ΧΡΟΝΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ» θα συμμετάσχουν μεταξύ άλλων ο Γιώργος Πατούλης, Πρόεδρος της Κ.Ε.Δ.Ε., ο Δημήτρης Καφαντάρης, Δήμαρχος Πύλου-Νέστορος, ο Αρχιμανδρίτης Θεόκλητος Λαμπρινάκος, εκπρόσωπος του Μητροπολίτη Μεσσηνίας και η Ελένη Μανιατάκη, Αντιπρόεδρος του Μανιατακείου Ιδρύματος.

Τόσο η έκθεση όσο και η ημερίδα τελούν υπό την αιγίδα του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, του Ιταλικού Υπουργείου Πολιτισμού, της Νομαρχίας Καμπανίας, του Δήμου Νεαπόλεως, της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, της Ένωσης Πολιτικών Μηχανικών της Επαρχίας της Νάπολης, της Ιταλικής Φιλελληνικής Εταιρείας, του Ιταλικού Ινστιτούτου Φιλοσοφικών Μελετών, του Δήμου Πύλου Νέστορος, του Μανιατάκειου Ίδρυματος, του Ωδείου του San Pietro a Majella και της Εβραϊκής Κοινότητας Νεαπόλεως.

Η έκθεση είναι παραμείνει ανοικτή από την 5η Ιουνίου μέχρι τη 15η Ιουλίου και από την 1η μέχρι την 30η Σεπτεμβρίου, με ελεύθερη είσοδο. Πληροφορίες για επισκέψεις με ξενάγηση στην ηλεκτρονική διεύθυνση [email protected] Για περισσότερες πληροφορίες:
http://www.archiviodistatonapoli.it/2015/05/27/i-greci-in-campania-500-anni-di-storia/