Κοινοποίηση Άρθρων των Συνεργατών του Ιδρύματος κκ. Αθανασίου Χ. Παπανδρόπουλου και Κώστα Χ. Χριστίδη

Α.Χ.ΠΑΠΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΣ, ιστότοπος Lycavitos.gr, 2.12.2024

ΑΥΤΑΡΧΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΝΕΟ «ΑΛΓΟΡΙΘΜΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ»

Στο μέτρο που οι κρατικές επιδοτήσεις και ενισχύσεις αυξάνονται, οι κοινωνίες γίνονται όλο και πιο «προστατευόμενες», με την ανάδυση του νέου «λερναιο-ψηφιακού» κράτους να είναι γεγονός.

Ένα νέο κράτος, βρίσκεται ήδη υπό εκκόλαψη και κανείς δεν γνωρίζει ακόμα ποιες θα είναι οι διάφορες πτυχές του. Αυτό που είναι βέβαιο, οδεύουμε προς μια νέα εποχή κρατισμού, η οποία σίγουρα δεν θα έχει τα γνωστά αδρά πελατειακά στοιχεία του παρελθόντος, αλλά θα είναι υπό πλήρη και στενή επιτήρηση, στο όνομα «ευγενών και ηθικών αρχών»  

Το νέο κράτος θα είναι απρόσωπο, ψηφιακό, αμείλικτο και αρκετά περίεργο. Πρωτίστως δε, η όποια  αποτελεσματικότητα του, θα εξαρτάται από το χρήμα που θα μπορεί να βάζει στα ταμεία του.  

Οι πανδημίες, η περίφημη κλιματική αλλαγή, οι ψηφιακοί πόλεμοι και η προσπάθεια των κυβερνήσεων να ελέγχουν κάθε ροή χρήματος, είναι τα θεμέλια ανάπτυξης ενός νέου κρατισμού. Ένας κρατισμός που θα έχει ήπια μορφή αυταρχισμού και θα υπάρχει προς εξυπηρέτηση του νυν «κοινού καλού». 

Του Αθανάσιου Χ. Παπανδρόπουλου 

Πίσω όμως από αυτήν την ευγενή πρόθεση, υπάρχει όμως  ο πολύ άμεσος και σοβαρός  κίνδυνος της σχεδόν πλήρους επιτήρησης και ελέγχου  της ιδιωτικής ζωής, με ότι αυτό συνεπάγεται για τη δημοκρατία. 

Για παράδειγμα, ενώ πολύς λόγους γίνεται τον τελευταίο καιρό στην Ελλάδα και Ευρώπη για την παραοικονομία και τη φοροδιαφυγή θα πρέπει να δει κανείς ποια είναι η υφή των μέτρων που λαμβάνονται. Διότι πολύ απλά, αυτά που ήδη είναι έτοιμα να εφαρμοστούν σε πανευρωπαϊκό επίπεδο με την κατάργηση της κυκλοφορίας μετρητών και την είσπραξη φόρων, στην ουσία είναι μέλι στη φρυγανιά των όποιων επίδοξων δικτατόρων. 

Αν κρίνω από περιπτώσεις κάποιων εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων, η επιβολή ενός αυταρχικού καθεστώτος στην Ελλάδα και όχι μόνον, γίνεται μια σχετικά εύκολη και ταχύτατη υπόθεση, με άλλοθι τη φορολογική δικαιοσύνη. 

Στις σημερινές αποκαλούμενες φιλελεύθερες δημοκρατίες, ένας στρατηγός ή μια ομάδα συνταγματαρχών, δεν θα είναι ανάγκη να κατεβάσουν τεθωρακισμένα στους δρόμους για να καταργήσουν τη δημοκρατία. Θα μπορούν πάρα πολύ εύκολα να το κάνουν με κατάσχεση όλων των τραπεζικών λογαριασμών των πολιτών, πατώντας στην ουσία ένα κουμπί. 

Ήδη, στη σημερινή Ελλάδα αυτό συμβαίνει με ένα εκατομμύριο Έλληνες, οι τραπεζικοί λογαριασμοί των οποίων κατασχέθηκαν χωρίς καμιάν απολύτως ειδοποίηση και όποια ποσά πηγαίνουν στους λογαριασμούς  αυτούς ναι μεν κατάσχονται, αλλά κανείς δεν γνωρίζει πως  αφαιρούνται από το χρέος τους προς το δημόσιο!!!  

Σήμερα, οι δυνατότητες που έχει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) να μπλοκάρει τραπεζικούς λογαριασμούς και να κάνει κατασχέσεις, εμπλουτίζεται με νέο οπλοστάσιο, το οποίο είναι βούτυρο στη φρυγανιά οποιωνδήποτε νέων «σωτήρων» της χώρας.  

Την ίδια ώρα, ισχύει ένα σύστημα που  επιτρέπει την αυτόματη είσπραξη των χρεών, ενώ ενεργοποιούνται νέοι μέθοδοι και τεχνολογία στο πλαίσιο της αναγκαστικής είσπραξης οφειλών (δεσμεύσει, κατασχέσεις πλειστηριασμοί περιουσιακών στοιχείων οφειλετών). 

Η ανάπτυξη και λειτουργία ενός Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος για την παρακολούθηση, διαχείριση και αυτοματοποίηση των διαδικασιών ληξιπρόθεσμων οφειλών περιλαμβάνεται στην Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού 2020-2025. 

Το έργο αφορά την παρακολούθηση ληξιπρόθεσμων οφειλών φυσικών και νομικών προσώπων προς τους δημόσιους φορείς με έμφαση στη φορολογία. Σκοπός του είναι η ελληνική φορολογική και τελωνειακή διοίκηση να αναπτύξει αυτοματοποιημένο μηχανισμό για τη διαχείριση των οφειλών, ώστε να είναι σε θέση να εξασφαλίσει τη βέλτιστη συλλογή αυτών των επιδόσεων. 

Από αυτά που προηγούνται, δεν υπάρχει πλέον καμμιά αμφιβολία ότι στο όνομα της αύξησης των δημοσίων εσόδων, το κράτος γίνεται πλέον σημαντικός εταίρος  της ιδιωτικής ζωής του πολίτη, ο οποίος επιπλέον δεν θα έχει να κάμει τόσο με ανθρώπους όσο με αλγόριθμους και άλλα υπό εκκόλαψη ψηφιακά εργαλεία. 

Έχουμε έτσι μια μερική κρατικοποίηση της ιδιωτικής ζωής και κρατική συνδιαχείριση της ιδιωτικής οικονομίας, η οποία τις καλές προθέσεις αυτών που την επινόησαν θα μπορούσε εν ριπή οφθαλμού να τις μετατρέψει σε πραγματικό εφιάλτη για εκατομμύρια πολίτες, οποιοσδήποτε χιτλερίσκος η σταλινίσκος, Πιθανότατα δε, αυτός είναι και ο λόγος που κάποιοι επίδοξοι σταλινίσκοι και χιτλερίσκοι τρίβουν τα χέρια τους.     

Κατά τα λοιπά, διεθνώς τα κράτη μαφίες γνωρίζουν τις καλύτερες ημέρες τους και στον αναπτυγμένο κόσμο η τυφλή βία γίνεται μέρος της καθημερινής ζωής... στο όνομα της προόδου!! Και μη χειρότερα.

*****

Κ.Χ.ΧΡΙΣΤΙΔΗΣ, 6.11.2024

Ο ΑΡΠΑΚΤΙΚΟΣ ΚΡΑΤΙΣΜΟΣ

Οι χώρες της Νότιας Ευρώπης – και όχι μόνον αυτές – έχουν εγκλωβισθεί στη ‘’θεσμική παγίδα μεσαίου εισοδήματος’’, σύμφωνα με τον διάσημο οικονομολόγο του Πανεπιστημίου ΜΙΤ και προσφάτως βραβευθέντα με το βραβείο Νομπέλ (μαζί με τους James Robinson και Σάϊμον Τζόνσον) για τις οικονομικές επιστήμες Ντάρον Ατσέμογλου, η οποία δυσχεραίνει υπερβολικά την προσπάθειά τους να εξέλθουν από την κρίση που τις μαστίζει. Η παγίδα αυτή οφείλεται στην ύπαρξη ‘’οικονομικών θεσμών εκμετάλλευσης’’ (extractive institutions), όπως: απουσία σταθερού νομικού πλαισίου, επισφαλή δικαιώματα ιδιοκτησίας, προβληματική λειτουργία αγορών με υψηλά εμπόδια εισόδου και άνισο ανταγωνισμό εξαρτώμενο εν πολλοίς από τη δυνατότητα πρόσβασης και επηρεασμού των πολιτικών ηγεσιών που κανονίζουν (εποπτεύουν, παρεμβαίνουν, ‘’ρυθμίζουν’’) τη λειτουργία της οικονομίας. Σύμφωνα με τον ίδιο καθηγητή, ο τρόπος με τον οποίο εξελίχθηκαν οι οικονομίες της Νότιας Ευρώπης επί πολλές δεκαετίες δημιούργησε πλήθος εξαρτημένων ομάδων, η καθεμία των οποίων φοβάται τις μεταρρυθμίσεις. Οι προνομιούχοι του σημερινού καθεστώτος  αντιλαμβάνονται τις μεταρρυθμίσεις και, ιδιαίτερα, την τόνωση του ανταγωνισμού ως απειλή δυνάμενη να πλήξει την υπάρχουσα ευημερία τους. Είναι αναμενόμενο, επομένως, ότι θα αγωνισθούν σκληρά για να διατηρήσουν τα προνόμιά τους, χρησιμοποιώντας προς τούτο όλη την πολιτική επιρροή τους και κάθε θεμιτό ή αθέμιτο μέσο.

Η κατάσταση αυτή δημιουργείται όχι μόνο προς εξυπηρέτηση των οικονομικά αλλά πρωτίστως των πολιτικά ισχυρών και των συμμάχων τους (συνδικαλιστών, ακαδημαϊκών, δημοσιογράφων κ.λπ.). Επιδιώκοντας όλοι αυτοί το ατομικό τους συμφέρον, όπως άλλωστε και κάθε άνθρωπος, φροντίζουν να συγκαλύψουν την πραγματικότητα επικαλούμενοι διάφορα υψηλόφρονα ιδανικά, όπως αλτρουισμό, κοινωνική δικαιοσύνη, ισότητα (ποιαν ισότητα, αποτελεσμάτων, ευκαιριών, ίσης μεταχείρισης ;) και τα τοιαύτα.

Κατά παρόμοιο τρόπο, κάθε πολιτικό σύστημα βασίζεται ή επικαλείται, άμεσα ή έμμεσα, κάποιον κώδικα ηθικής. Τα φιλελεύθερα συστήματα θέτουν στο επίκεντρο τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά και θεωρούν ως πρωταρχική αξία την ατομική ελευθερία, τη δυνατότητα δηλ. να θέτει ο καθένας, κατά τη δική του επιλογή, στόχους και να επιδιώκει την υλοποίησή τους υπό τον όρο ότι δεν παραβιάζει τους νόμους και δεν προβαίνει σε εξαναγκασμό άλλων ανθρώπων. Αντιθέτως, τα κολλεκτιβιστικά/σοσιαλιστικά συστήματα θεωρούν ότι το συμφέρον μιας μειοψηφικής ομάδας - περιλαμβανομένης της πλέον ακραίας μορφής μειοψηφίας, που είναι το άτομο – μπορεί ή πρέπει να θυσιασθεί μπροστά στο συμφέρον της πλειοψηφίας, την οποία εκφράζει η παντοδύναμη κρατική εξουσία.

Για να αντιληφθούμε ποια από τις δύο αντιλήψεις είναι ορθή, ας φαντασθούμε έναν υγιή άνθρωπο να μπαίνει σε ένα νοσοκομειακό θάλαμο, στον οποίο υπάρχουν πέντε άλλοι άνθρωποι που έχουν απεγνωσμένα ανάγκη για μεταμόσχευση ζωτικών οργάνων. Αν μία γυναίκα δεν κάνει μεταμόσχευση καρδιάς, θα πεθάνει σίγουρα. Μία άλλη χρειάζεται ένα ήπαρ, ένας άλλος, ένα νεφρό κ.ο.κ. Θα θεωρούσαμε αποδεκτό να θυσιάσουμε ένα υγιές άτομο, να πετσοκόψουμε το σώμα του, να αφαιρέσουμε την καρδιά, τα πνευμόνια, το ήπαρ, τα νεφρά του για να τα μεταμοσχεύσουμε στους άλλους πέντε; Ποιά είναι τα όρια καταπατήσεως των δικαιωμάτων ενός ατόμου προκειμένου να προαχθούν τα συμφέροντα μιας πολυπληθέστερης ομάδας άλλων ατόμων;

Το κρίσιμο ερώτημα, επομένως, διαμορφώνεται ως εξής: έχει ο άνθρωπος το δικαίωμα να ορίζει τον εαυτό του, το σώμα του, το μυαλό του, την εργασία του, τα προϊόντα του ή είναι εξάρτημα μίας ομάδας (του κράτους, της κοινωνίας ή μιας άλλης κολλεκτιβιστικής έννοιας) που μπορεί να τον διατάσσει όπως αυτή κρίνει σωστό, να του υπαγορεύει τις πεποιθήσεις της, να του προδιαγράφει κάθε πτυχή της ζωής του, να ελέγχει την εργασία του και να δημεύει διά των φόρων τα προϊόντα του; Το μεγάλο ερώτημα είναι, απλά: είναι ο άνθρωπος ελεύθερος; Το μόνο πολιτικό σύστημα που στο ερώτημα αυτό απαντά αδίστακτα ‘’ναι’’ είναι ο φιλελευθερισμός και, στην κρίσιμη οικονομική του διάσταση, το σύστημα της ελεύθερης οικονομίας με τη θεσμική αναγνώριση του δικαιώματος της ιδιοκτησίας και τη διαμόρφωση των τιμών, μισθών, ενοικίων, κερδών ως αποτέλεσμα εκούσιων οικονομικών συναλλαγών.

Είναι γεγονός ότι σταδιακά οι φιλελεύθεροι θεσμοί σε πολλές χώρες του κόσμου έχουν υποχωρήσει σε ανεπίτρεπτο βαθμό έναντι του κρατισμού. Εάν περιορισθούμε στη Γηραιά Ήπειρο, τις πιο κακές επιδόσεις στον τομέα αυτό εμφανίζουν όχι πλέον οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης (όπως συνέβαινε παλαιότερα) αλλά οι χώρες της Νότιας Ευρώπης μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Δεν είναι μόνον η αφόρητη γραφειοκρατία που κατατρώγει τον πολύτιμο εκείνο πόρο των ανθρώπων που, μόνον αυτός, δεν είναι δυνατόν να αποθηκευτεί και να αντικατασταθεί, δηλ. τον παραγωγικό τους χρόνο, με άχρηστες διαδικασίες προκειμένου να αποκτούν απασχόληση και εισόδημα κυρίως οι κομματικά αρεστοί. Είναι, πρωτίστως, η δημευτική φορολογία,  που δεν φορολογεί αποκλειστικά εισόδημα ή πραγματοποιούμενη υπεραξία, πλήττοντας έτσι καίρια το δικαίωμα της ιδιοκτησίας. Είναι η μη δυνατότητα δικαστικής επίλυσης μιας φορολογικής διαφοράς εάν δεν προκαταβληθεί σημαντικό ποσοστό του αμφισβητούμενου φόρου. Είναι η θέσπιση αναδρομικών φορολογιών υπό μορφή έκτακτων εισφορών. Είναι η αντιστροφή του βάρους της αποδείξεως, μέσω τεκμηρίων, ότι ο πολίτης δεν διέπραξε το έγκλημα της φοροδιαφυγής. Είναι οι επανειλημμένες περικοπές συντάξεων βασιζομένων σε ασφαλιστικές εισφορές δεκαετιών, επειδή κατέρρευσε η δημοσιονομική ισορροπία λόγω αλόγιστου δανεισμού. Είναι η καθιέρωση ανώτατου φορολογικού συντελεστή 44 % από ετήσιο εισόδημα 40.000 €, γεγονός που καταδικάζει τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα σε ‘’παγίδα φτώχειας’’ (poverty trap).

Είναι πράγματι εκατοντάδες οι τρόποι και εντυπωσιακή η επινοητικότητα των μεθοδεύσεων που μετέρχεται προς ικανοποίηση των στόχων του ο αρπακτικός κρατισμός. Ο καλύτερος, ίσως, τρόπος αντιμετώπισής του, αν και βραδείας επίδρασης, είναι ο οικονομικός εγγραμματισμός των πολιτών. Αυτός, ακριβώς είναι ο βασικός στόχος του νεοσύστατου Ινστιτούτου Δημοσιονομικών και Οικονομικών Μελετών (ΙΔΟΜ), που φιλοδοξεί να συμβάλει στην ορθή οικονομική ενημέρωση των Ελλήνων, προκειμένου να υποστηρίξουν υγιείς δημοσιονομικές πολιτικές που διασφαλίζουν τη μακροπρόθεσμη ευημερία και την επιχειρηματική ζωτικότητα.