Νέστορας Μάτσας: Ο Λόγιος

Θα ήθελα να πω δύο λόγια για αυτόν τον μεγάλο Δάσκαλο… αλλά είναι πράγματι πολύ δύσκολο να σκιαγραφήσεις μια μεγάλη προσωπικότητα. Ακόμη περισσότερο όταν πρόκειται για έναν άνθρωπο που αγαπούσες βαθειά και σεβόσουν, γιατί σε αυτή την περίπτωση κινδυνεύεις να σε παρασύρει το συναίσθημα. Αλλά και τι να πρωτοαναφέρεις; Ότι ήταν μια συμβολική μορφή της μεταπολεμικής δημοσιογραφίας και της λογοτεχνίας; Ότι ήταν ο πρώτος που εισήγαγε στην ελληνική τηλεόραση λαογραφικά και πάνω από 150 εθνογραφικά προγράμματα που κέρδισαν διεθνή βραβεία και διακρίσεις; Το ότι δημιούργησε και παρουσίασε πάνω από 1000 εκπομπές; Το ότι έγραψε 35 βιβλία που μεταφράστηκαν σε ξένες γλώσσες ή για τα πολλά βραβεία που του απονεμήθηκαν από την Ακαδημία Αθηνών και άλλους κρατικούς για την δράση και το λογοτεχνικό του έργο; Και παρ’ όλη την τεράστια προσφορά του στον πολιτισμό, παρέμεινε πάντα σεμνός και ταπεινός.

Θα αρκεσθώ να σας αποκαλύψω μερικές κρυφές πτυχές, αυτού του πολύπλευρου ταλέντου Nέστορα Μάτσα. Έτσι θα πάρω ένα πινέλο, θα δανειστώ τα χρώματα του ουράνιου τόξου και θα ζωγραφίσω λόγια καρδιάς για τον Νέστορά μας.

«Η φιλία» συνήθιζε να λέγει ο Νέστορας Μάτσας, «δεν μετριέται από τις καλοσύνες του φίλου σου για σένα αλλά και από τις θυσίες του.»

Θυμάμαι μια μέρα παγερή μέσα στο καταχείμωνο, κατευθυνόμουν προς το τυπογραφείο για να δώσω το πρώτο μου χειρόγραφο για εκτύπωση. Ξαφνικά, βλέπω το Δάσκαλο να καταφθάνει χαρούμενος. «Σου είχα πει ότι θα βρισκόμουν κοντά σου για το πρώτο σου βιβλίο» είπε χαμογελαστός. Και πράγματι μου συμπαραστάθηκε καθ΄ όλη τη διάρκεια της εκτύπωσης, στοργικός πατέρας και αδερφός, για να με καθοδηγήσει και να με ενθαρρύνει. Και το σημαντικότερο: Εκείνη την συγκεκριμένη μέρα ήταν εμπύρετος και αψήφησε τις συμβουλές του ιατρού διακινδυνεύοντας την υγεία του προς χάριν της φιλίας.

Έτσι είναι ο Δάσκαλος. Είναι ο άνθρωπος της πράξης που αποβλέπει στην πραγματοποίηση της ιδέας του. Είναι εκείνος που αγρυπνάει πάνω σε κείνους που αγαπάει.

Ο σοφός Μάτσας δεν σπαταλούσε το χρόνο του σε κοσμικές δεξιώσεις, μάταιες απασχολήσεις και ψυχαγωγικές εξόδους. Ο χρόνος γι’ αυτόν ήταν πολύτιμο αγαθό για να σκορπιέται άσκοπα. Και όμως ποτέ δεν δίσταζε να τον αφιερώσει στους φίλους και να τους συμπαρασταθεί δίχως να διαμαρτυρηθεί για το χαμένο χρόνο.

Όταν η προσφορά συνοδεύεται από καλοσύνη γεννάει αγάπη. Και ο Νέστορας είναι ο άνθρωπος που αγαπούσε βαθιά, ειλικρινά. Ήταν το παιδί του πόνου. Στη ρίζα της κάθε του ιδέας υπήρχε η πληγή. Καταλάβαινε την αδυναμία του ανθρώπου, την απελπισία, την άρνηση αυτού του καθημαγμένου κόσμου.

Παρ’ όλα ταύτα ήταν ένας γενναίος πολεμιστής. Δεν λύγισε ποτέ στις δοκιμασίες μετατρέποντας την κάθε πληγή σε ύμνο ζωής. Ζήτησε το άλλο νόημα της ζωής και το βρήκε στο καθολικό του αιώνιου. Πόσες φορές δεν μου ανάγγειλε ότι θα έπαιρνε το αεροπλάνο και θα δραπέτευε στην αγαπημένη του Κρήτη, έστω για μια μέρα. Έτσι, χωρίς κανέναν ιδιαίτερο λόγο. Ή ίσως είχε το μεγαλύτερο λόγο που εμείς οι απλοί άνθρωποι δε μπορούσαμε να συλλάβουμε.

Αλήθεια- θα δικαιολογούταν χαριτολογώντας - Το ξέρεις πως σήμερα είναι η πρώτη μέρα της άνοιξης. Δεν τα αφήνεις όλα και πάμε να δούμε πως ανθίζουν οι λεμονιές στο Φόδελε;

Ο Νέστορας Μάτσας έπινε ακόρεστα νερό από τις νερομάνες της φαντασίας και αυτή η δροσερότητα τον κρατούσε έναν αιώνιο έφηβο.

Και όμως, όσο μεταρσιωμένος κι αν ήταν, δεν έπαυε να πατά γερά στη γη. Ήταν η άγρυπνη συνείδηση των καιρών μας. Δε δείλιαζε να πει το όχι όταν του το υπαγόρευαν οι νόμοι της ηθικής. Δεν συμβιβαζόταν ούτε δεχόταν τον εξευτελιστικό εξανδραποδισμό της υπόστασης του.

Γι αυτόν : Η αρετή της φιλίας είναι η θυσία. Η αρετή της προσφοράς είναι η καλοσύνη. Ο καρπός της καλοσύνης είναι η αγάπη.

Η πορεία του πνευματικού ανθρώπου προς τους συνανθρώπους είναι να φέρει σ΄ αυτούς το φως, την καλοσύνη την αγάπη. Είναι τυχεροί όσοι γνώρισαν στο διάβα της ζωής τους φωτεινά μυαλά σαν του Νέστορα Μάτσα…

Ας είναι φωτεινή η πορεία και ανοικτοί οι νέοι σου ορίζοντες, Δάσκαλε Αγαπημένε.

Με απέραντο σεβασμό και ευγνωμοσύνη στον Δάσκαλο, για ό,τι μου δίδαξε.

Ελένη Ταγωνίδη Μανιατάκη