Πέμπτη, 12 Φεβρουαρίου 2009
Την Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου 2009, αποδεχόμενη πρόσκληση των Φίλων Μουσείου Μπενάκη, πραγματοποίησε ομιλία η Αντιπροέδρος του Μανιατακείου Ιδρύματος Ελένης Ταγωνίδη-Μανιατάκη, με θέμα «Ο κύκλος του έρωτα» στο Μουσείο Μπενάκη.
Η ομιλήτρια προσέγγισε τον έρωτα, το γιο του Πόρου και της Πενίας, όχι ως ένα δυνατό συναίσθημα, αλλά σαν μια ισχυρή οντότητα, η οποία είναι πηγή έμπνευσης και δημιουργίας. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «… μαζί με το Χάος και τη Γη, ο Έρωτας, συγκαταλέγεται στα πρώτα στοιχεία του κόσμου. Ενώ ο ίδιος ο έρωτας δεν γεννά, είναι Αρχή γένεσης. Είναι η ίδια η δημιουργία, η εκδήλωση, ο ερχομός του φωτός αλλά και η προσέλευση σ’ αυτό. Πέρα από την ερωτική συνεύρεση δύο ετερόφυλων υπάρξεων, είναι η επιθυμία της κυοφορίας και της ευγονίας για ότι καλύτερο βρίσκεται μέσα μας και ότι πιο όμορφο στη φύση.»
Αναφέρθηκε σε πολλούς αρχαίους φιλοσόφους, αλλά εστίασε στο «Συμπόσιο» του Πλάτωνα και μίλησε για τη Διοτίμα, την αμφιλεγόμενη ηρωίδα του Σωκράτη, η οποία υπήρξε μυσταγωγός και φιλόσοφος. Ήταν εκείνη που τον μύησε στο μυστήριο του έρωτα. Η Διοτίμα αντιπροσώπευε το «υπέρ-λογικό» στοιχείο. Εκείνο της ανθρώπινης συνείδησης που διέπεται από μια μεταφυσική διάσταση. Κατά τη Διοτίμα, ο έρωτας, στο πρώτο του σκίρτημα, είναι το βασικό ένστικτο. Είναι η γενετήσια ορμή που αισθάνεται ένα άτομο για το άλλο. Είναι η δυνατή επιθυμία της αναζήτησης της ευτυχίας που ξεκινάει από την αισθησιακή ευχαρίστηση για να φθάσει στην αθανασία.
Στη συνέχεια αναφέρθηκε στην ένωση του άνδρα με την γυναίκα η οποία υψώνει πέρα από την ορατή μορφή των φαινομένων και διεισδύει στο μυχό της ισορροπίας και της αρμονίας, στα έγκατα της ψυχής και του πνεύματος. Τόνισε, όμως, ότι δεν μπορεί να υπάρχει αγνή δημιουργικότητα όταν ο νους είναι παγιδευμένος μόνο στην επιθυμία και την ικανοποίησή της. Βασικές προϋποθέσεις του έρωτα είναι η ελεύθερη ατομικότητα και η αυτόβουλη εκλογή. Και τότε το πνεύμα υπερβαίνει τη σάρκα.
Εν κατακλείδι είπε ότι «Ο έρωτας είναι δημιουργία και η δημιουργία είναι ζωή. Όχι μόνο ως πράξη του γίγνεσθαι αλλά του φιλοσοφείν. Η συνειδητή σκέψη και η δημιουργία, είναι τα στοιχεία εκείνα που μας επιτρέπουν να οραματισθούμε μιαν όψη από την απειρότητα του θείου. Ο έρωτας, ως έφεση προς ευδαιμονία και αυτοτελείωση, ενεργοποιεί τις δημιουργικές δυνάμεις των ανθρώπων.»
Έκλεισε την ομιλία της με την την ευχή του αρχαίου ποιητή Ζωπύρου: «Κανένας από τους φίλους μου μη μείνει τον έρωτα χωρίς να δοκιμάσει. Μακάρι να τον καλοδεχτεί όπου τον συναντήσει». («Μηδείς άπειρος των εμών είη φίλων έρωτος. Ευτυχών δε τον θεόν λάβοι».)