Τρίτη, 19 Οκτωβρίου 2021
Εξοχότατη Πρέσβυ της Ιταλικής Δημοκρατίας, κυρία Patrizia Falcinelli,
Αξιότιμοι καλεσμένοι,
Κυρίες και κύριοι,
Αγαπητοί φίλοι,
Είναι βαθιά η συγκίνηση σε εμένα και τη σύζυγό μου, για τη μεγάλη τιμή που μας επιφυλάξατε να μας απονείμετε το Διάσημο του Τάγματος Τιμής της Ιταλικής Δημοκρατίας “Cavaliere dell’Ordine della Stella d’Italia”. Η προώθηση των σχέσεων φιλίας και συνεργασίας μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδας και η ενδυνάμωση των πολιτιστικών ανταλλαγών υπήρξε βασικός άξονας δράσης του Μανιατακείου Ιδρύματος.
Ελλάδα και Ιταλία έχουν μια μακρά και άρρηκτη κοινή ιστορία. Η ιστορία, η θρησκεία, ακόμη και η κουζίνα, αποτελούν στοιχεία, που καθορίζουν την ταυτότητα των δύο αυτών εθνών: Η φράση «μια φάτσα μια ράτσα», "una faccia, una razza", ενσωματώνει τους πολιτισμικούς δεσμούς που μοιραζόμαστε. Ενδεικτικά θα αναφέρω ότι τον Ιούλιο του 2014 εγκαινιάστηκε στη Ρώμη μια επίσημη εικαστική έκθεση με τίτλο «Ιταλία – Ελλάδα: μια φάτσα, μια ράτσα», με αφορμή το πέρασμα της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Ελλάδα στην Ιταλία.
Στην προώθηση των κοινών σελίδων ιστορίας και των πολιτιστικών ανταλλαγών έχουν πρωτοστατήσει αφενός το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών που άνοιξε στη Βενετία το έτος 1951, παρέχοντας τη μελέτη της Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής ιστορίας στην Ιταλία … και σε αυτό το σημείο θέλω να τονίσω τη συνεισφορά της Ακαδημαϊκού, κυρίας Χρύσας Μαλτέζου, που υπήρξε δυναμική Διευθύντρια του εν λόγω φορέα επί 14 συναπτά έτη διευθύνοντάς το με αγάπη, όραμα και κύρος, προσφέροντας ανεκτίμητο πνευματικό κεφάλαιο στην Ελλάδα … και αφετέρου το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών, που είναι υπεύθυνο για την προώθηση της Ιταλικής κουλτούρας στην Ελλάδα.
Ποια είναι όμως, τα ιστορικά ορόσημα των κοινών σελίδων ιστορίας Ελλάδας και Ιταλίας;
Magna Graecia:
Οι Ρωμαίοι χρησιμοποίησαν τη φράση που έχει επιζήσει μέχρι σήμερα, για να περιγράψουν αυτό που θεωρούσαν ως μια δεύτερη Ελλάδα που δημιουργήθηκε στις αυλές τους.
Μεσαίωνας
Ξεκινώντας με την παρακμή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας κατά τον 11ο αιώνα και με αποκορύφωμα την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, πολλοί Έλληνες εγκατέλειψαν ξανά τα σπίτια τους και βρήκαν ασφαλές καταφύγιο στην Ιταλία.
Βενετία
Η Βενετία έγινε ένας νέος ελληνικός κόμβος, όπου λόγιοι, αρχιτέκτονες, πολιτικοί, καλλιτέχνες και φιλόσοφοι έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην αναβίωση των αρχαίων ελληνικών και ρωμαϊκών πνευματικών κλάδων και παραδόσεων, οδηγώντας στην άνθηση της Αναγέννησης.
Θα μπορούσα να αναφερθώ σε πολλά παραδείγματα που αναδεικνύουν τις σχέσεις Ελλάδος και Ιταλίας.
Κυρίες και Κύριοι,
Όπως ήδη ανέφερα, το Μανιατάκειον Ίδρυμα από τη σύστασή του έχει εμπλακεί με δράσεις που εστιάζονται στην ενδυνάμωση των πολιτιστικών ανταλλαγών Ελλάδας και Ιταλίας. Ενδεικτικά:
1) Το 2005 το Μανιατάκειον Ίδρυμα, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, διοργάνωσε Εσπερίδα με τίτλο: «Κορώνη και Μεθώνη: Μεταξύ Βενετίας και Κωνσταντινουπόλεως (13ος -15ος αιώνας) στην οποία συμμετείχαν ομιλητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
2) Το 2007 πραγματοποιήθηκε η έκδοση του Β’ τόμου «Έγγραφα Κορώνης και Μεθώνης – Αναζήτηση και κριτική εγγράφων των δύο κύριων οφθαλμών του Κοινού της Βενετίας (ΙΔ’ και ΙΕ’ αι.)» του Καθηγητή Andrea Nanetti. Πρόκειται για ένα μοναδικό βιβλίο γραμμένο στην Ιταλική, τη Λατινική και την Ελληνική γλώσσα, που κρίθηκε από Ακαδημαϊκή Επιτροπή. Το βιβλίο παρουσιάστηκε στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής-Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στις 28 Μαΐου 2008 και στο Πνευματικό Κέντρο Καλαμάτας στις 31 Μαΐου 2008 από το Μανιατάκειον Ίδρυμα, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και τους Δήμους Κορώνης και Μεθώνης. Ο Α’ τόμος είχε εκδοθεί το 1999.
3) Στις 2-5 Ιουλίου 2009 το Μανιατάκειον Ίδρυμα διοργάνωσε Διεθνές Συνέδριο με τίτλο «Ιστορική Μνήμη και Οικονομική Ανάπτυξη» με την υποστήριξη της Βουλής των Ελλήνων και τη συνεργασία των Πρεσβειών της Ιταλίας και της Γαλλίας στην Ελλάδα που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα και την Κορώνη, επ’ ευκαιρίας της συμπλήρωσης 800 χρόνων από την υπογραφή της Συνθήκης της Σαπιέντζας, μεταξύ Φράγκων και Βενετών το 1209 και την παράδοση της Κορώνης και της Μεθώνης στην ενετική κυριαρχία, μια κυριαρχία που διήρκεσε 300 χρόνια.
4) Στις 26 Νοεμβρίου 2010 η Μεσογειακή Διατροφή ενεγράφη στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO και η Κορώνη από την Ελλάδα, το Cilento από την Ιταλία, η Soria από την Ισπανία και το Chefchaouen από το Μαρόκο ανακηρύχθηκαν σε Εμβληματικές Η Μεσογειακή Διατροφή δεν είναι απλά ένα διατροφικό μοντέλο, είναι τρόπος ζωής και ταυτόχρονα το καλύτερο παράδειγμα της τέλειας ισορροπίας μεταξύ του τι είναι καλό για τον άνθρωπο και σωστό για τον πλανήτη. Σε αυτό το σημείο θέλω να αναφερθώ στη στενή συνεργασία με τον Δημήτρη Καφαντάρη που ως Δήμαρχος Πύλου-Νέστορος για μια δεκαετία συνέβαλε τα μέγιστα στο όλο εγχείρημα.
5) Το 2011 πραγματοποιήθηκε η έκδοση του τόμου «Άτλας της Ενετικής Μεσσηνίας (1207-1500 και 1685-1715)» του Καθηγητή Andrea Nanetti. Ο τόμος ήταν το αποτέλεσμα της έρευνας του καθηγητή κατά τα έτη 1993-2009 σε συνεργασία με το Τμήμα Ιστορίας και Μεθόδων για την Συντήρηση των Πολιτιστικών Αγαθών του Πανεπιστημίου της Μπολόνια, το Κρατικό Αρχείο της Βενετίας και την 26η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού της Ελλάδας, ενώ τέθηκε υπό την αιγίδα του πρώην Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ρομάνο Πρόντι. Το Μανιατάκειον Ίδρυμα διοργάνωσε την εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο στις 9 Νοεμβρίου 2011, που μεταξύ άλλων συμμετείχε ο Dr. Raffaele Santoro, Διευθυντής του Κρατικού Αρχείου της Βενετίας.
6) Τον Ιούνιο του 2015 πραγματοποιήθηκε στη Νάπολη Διεθνής Επιστημονική Ημερίδα «Οι Έλληνες στην Καμπανία: 500 χρόνια Ιστορίας» και ομότιτλη έκθεση αφιερωμένη στην ιστορία του παροικιακού Ελληνισμού της Νάπολης και της Ν. Ιταλίας. Οι εκδηλώσεις διοργανώθηκαν από την Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων και Αδελφοτήτων Ιταλίας (ΟΕΚΑΙ) και την Ελληνική Κοινότητα Νεαπόλεως και Καμπανίας (ΕΚΝΚ), σε συνεργασία με τοπικούς φορείς και ιδρύματα, μεταξύ των οποίων το Μανιατάκειον Ίδρυμα και ο Δήμος Πύλου-Νέστορος.
7) Στις 28 Νοεμβρίου 2015 πραγματοποιήθηκε η επαναφορά της ονομασίας της «Οδού των Ελλήνων» (Via dei Greci) στην Νάπολη, σε συνέχεια πρότασης του προέδρου της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων και Αδελφοτήτων Ιταλίας, Ιωάννη Κορίνθιου, την οποία στήριξε εξαρχής το Μανιατάκειον Ίδρυμα.
8) Το 2016 με πρωτοβουλία της Πρεσβείας της Ιταλίας και τη συνεργασία του Μανιατακείου Ιδρύματος πραγματοποιήθηκαν δύο εκδηλώσεις: α) Εκδήλωση με θέμα «Μεσσηνιακή και Ιταλική γαστρονομία» που φιλοξενήθηκε στην Πρεσβεία της Ιταλίας στις 18 Νοεμβρίου 2016, με γευσιγνωσία ιταλικών και μεσσηνιακών εδεσμάτων και β) Ημερίδα με τίτλο «Περιβάλλον, Διατροφή και Γαστρονομία στην Αρχαιότητα: Ιταλία, Αττική και Μεσσηνία» που πραγματοποιήθηκε στην Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών στις 22 Νοεμβρίου 2016.
9) Στις 9 Νοεμβρίου 2018 πραγματοποιήθηκε Εκδήλωση με τίτλο «Η διασπορά των Κορωναίων στη Νάπολη και τη Νότια Ιταλία» που οργανώθηκε από την Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών και την Ελληνική Κοινότητα Νάπολης και Καμπανίας, με τη στήριξη του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Νάπολης και του Μανιατακείου Ιδρύματος στο αμφιθέατρο της Ιταλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών, υπό την αιγίδα της Ιταλικής Πρεσβείας στην Ελλάδα.
10) Στις 23 Νοεμβρίου 2018 διοργανώθηκε Εκδήλωση με τίτλο «Το Μέλλον της Μεσογειακής Διατροφής» στην Ιταλική Πρεσβεία, με τη συνεργασία του Μανιατακείου Ιδρύματος, και κύριο ομιλητή τον Πρόεδρο της Συμβουλευτικής Επιτροπής Χημικών Εμπειρογνωμόνων ΣΕΒΙΤΕΛ κ. Βασίλη Ν. Καμβύση.
11) Τον Μάρτιο του 2019 έγινε η έκδοση του βιβλίου «Στις απαρχές του Κράτους της Θάλασσας της Βενετίας: Κορώνη και Μεθώνη 1204-1209» του Καθηγητή Andrea Nanetti, όπου παρουσιάζεται και σχολιάζεται η Συνθήκη της Σαπιέντζας (1209), με την οποία αναγνωρίστηκε η βενετική κυριαρχία στην Κορώνη και τη Μεθώνη και ως εκ τούτου τέθηκαν οι βάσεις για την εδραίωση της ηγεμονίας της Δημοκρατίας του Αγίου Μάρκου στην Ανατολική Μεσόγειο. Το βιβλίο ήταν συνέκδοση του Μανιατακείου Ιδρύματος και του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Το Μανιατάκειον Ίδρυμα διοργάνωσε την εκδήλωση παρουσίασής του την 1η Οκτωβρίου 2019 στην Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών.
Κυρίες και κύριοι,
Κλείνοντας την ομιλία μου, θέλω να εκφράσω τις ευχαριστίες αλλά και την ευγνωμοσύνη μας στο πρόσωπο της Πρέσβειρας, κυρίας Falcinelli, αλλά και όλων των προηγούμενων πρέσβεων από το 2008, για την αναγνώριση του έργου του Μανιατακείου Ιδρύματος. Οφείλω να κάνω ιδιαίτερη μνεία στον τέως Πρέσβυ της Ιταλίας κύριο Efisio Luigi Marras, πρωτοβουλία του οποίου είναι η αποψινή τελετή βράβευσης.
Η δράση μας έχει ως αφετηρία την αγάπη και την προσφορά στον τόπο. Εμείς τιμούμε, αναδεικνύουμε και αξιοποιούμε την ιστορική μνήμη και την πολιτιστική μας κληρονομιά, διότι δε θέλουμε να μετατραπεί σε ιστορική αμνησία. Το κτίσιμο της πολιτιστικής συνείδησης και η κατανόηση της ιστορίας, είναι το δώρο μας στις επόμενες γενιές.
Η αποψινή εκδήλωση είναι για εμάς ακράδαντο διαπιστευτήριο ότι βάζουμε ένα λιθαράκι προσφοράς, σε αυτό που θεωρούμε χρέος απέναντι στον εαυτό μας και απέναντι στην κοινωνία… στον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε το παρελθόν μας και κυρίως το μέλλον μας.
Σας ευχαριστώ πολύ!