Πέμπτη, 20 Οκτωβρίου 2016
Κύριε Πρέσβη,
Σεβασμιώτατε Μητροπολίτη Μεσσηνίας Κ.κ. Χρυσόστομε,
Κυρίες και Κύριοι,
Θέλω κατ’ αρχάς να συγχαρώ τον Πρέσβη της Ιταλίας κύριο Efisio Luigi Marras για την εξαιρετική πρωτοβουλία διοργάνωσης της αποψινής εκδήλωσης, αφιερωμένης στην Ιταλική και την Ελληνική γαστρονομία.
Για πολλούς αιώνες η Μεσόγειος, γνωστή από τα αρχαία χρόνια ως η μεγάλη κλειστή θάλασσα, υπήρξε μια περιοχή όπου διαφορετικοί λαοί, με διαφορετική εθνότητα και θρησκεία είχαν εμπορικές συναλλαγές, αντάλλασαν πληροφορίες, εμπειρίες και πολιτισμούς.
Όντας στο σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης, η Ελληνική γαστρονομία έχει έντονες επιρροές από τη «γειτονιά» της, ενώ οι μείξεις αυτές σε συνδυασμό με την εγχώρια παράδοση 4.000 περίπου ετών, δίνει ένα αποτέλεσμα μοναδικό και χαρίζει στον επισκέπτη αξέχαστες γαστρονομικές εκπλήξεις και ταυτόχρονα αποτελεί μέρος της ιστορίας και του πολιτισμού της Ελλάδας. Οι γεύσεις εναλλάσσονται ανάλογα με την εποχή και την περιοχή. Ιστορικά η Ελληνική γαστρονομία αποτελεί τον πρόδρομο της Δυτικής κουζίνας, αφού οι επιρροές της εξαπλώθηκαν, μέσω της αρχαίας Ρώμης σε όλη την Ευρώπη αλλά και πέρα από αυτήν.
Ο Συρακούσιος ποιητής και φιλόσοφος του 4ου αι. π.Χ. Αρχέστρατος, θεωρείται ως ο Πατέρας της Γαστρονομίας. Ήταν ο πρώτος που αντιμετώπισε τη μαγειρική ως τέχνη. Είναι ο συγγραφέας του περίφημου ποιήματος «Ηδυπάθεια», στο οποίο «αποκαλύπτει» τα μυστικά της αρχαιοελληνικής κουζίνας.
Η Αρχαία ελληνική κουζίνα χαρακτηριζόταν από λιτότητα και είχε ως βάση την «χρυσή τριάδα προϊόντων της Μεσογείου»: το σιτάρι, το ελαιόλαδο και το κρασί. Οι Αρχαίοι Έλληνες κατανάλωναν σπάνια κρέας ενώ το ψάρι ήταν αρκετά συχνά στη διατροφή τους. Αυτή η τάση στην ελληνική διατροφή συνεχίστηκε στα ρωμαϊκά χρόνια καθώς και επί τουρκοκρατίας, ενώ άλλαξε σχετικά πρόσφατα, που με την τεχνολογική πρόοδο το κρέας έχει γίνει πιο εύκολα διαθέσιμο.
Η αστικοποίηση μετά το 1960 έφερε τις ανάλογες αλλαγές όπως νέες συνταγές, νέους τρόπους παρουσίασης και περισσότερα επεξεργασμένα τρόφιμα. Το κρασί και το ελαιόλαδο ήταν πάντα στο επίκεντρο της Ελληνικής γαστρονομίας. Η εξάπλωση των αμπελιών και των ελαιόδεντρων στην περιοχή της Μεσογείου, αλλά και ακόμη πιο μακριά, σχετίζεται στενά με τον Ελληνικό αποικισμό.
Η Βυζαντινή κουζίνα ήταν παρόμοια με την αρχαιοελληνική κουζίνα, με διαφορά όμως ότι συμπεριλάμβανε νέα συστατικά που δεν ήταν διαθέσιμα στο παρελθόν, όπως το χαβιάρι, το μοσχοκάρυδο, ο βασιλικός και τα λεμόνια, ενώ το ψάρι συνέχιζε να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της διατροφής. Η Βυζαντινή κουζίνα εμπλουτίστηκε ακριβώς λόγω της θέσης της Κωνσταντινούπολης ως ένα παγκόσμιο κέντρο του εμπορίου μπαχαρικών.
Κυρίες και Κύριοι,
Η σημερινή εκδήλωση πραγματοποιείται επ’ ευκαιρίας της 6ης επετείου της εγγραφής της Μεσογειακής Διατροφής στο Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO. Στις 16 Νοεμβρίου 2010 -σε συνέχεια της διακρατικής πρότασης υποψηφιότητας που υποβλήθηκε το 2009 από την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία και το Μαρόκο-, η Μεσογειακή Διατροφή ενετάχθει στους παγκόσμιους θησαυρούς αφού η UNESCO αναγνώρισε την πολιτισμική της αξία και η Κορώνη ανακηρύχθηκε σε Εμβληματική Κοινότητα. Έτσι, η Μεσογειακή Διατροφή κατοχυρώθηκε ως ένα ολοκληρωμένο και πολυδιάστατο αγαθό, που το συνθέτουν τα τοπικά αγροτικά προϊόντα, οι μέθοδοι παραγωγής, το αγροτικό τοπίο, το κλίμα, το έδαφος, οι διατροφικές συνήθειες, όλες οι εκφάνσεις κοινωνικής ζωής, ο πολιτισμός, τα ήθη και έθιμα, η παράδοση.
Ιδιαίτερα θέλω να τονίσω την οικονομική διάσταση της γαστρονομίας. Η γαστρονομία και ο τουρισμός αποτελούν μια εξαιρετικά δυναμική συνέργεια! Υποδεικνύουν τον τρόπο με τον οποίο η τοπική διατροφική παράδοση γίνεται κινητήρια δύναμη της τουριστικής ανάπτυξης. Ο γαστρονομικός τουρισμός αποτελεί το «πάντρεμα» των ποιοτικών τοπικών προϊόντων με το τουριστικό προϊόν στο οποίο στηρίζεται ένα τόσο μεγάλο κομμάτι της Ελληνικής οικονομίας και με την προοπτική να συμβάλλει στην ανάπτυξη δράσεων που θα εμπλουτίσουν το ήδη υπάρχον τουριστικό προϊόν, θα οδηγήσουν στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, και θα δημιουργήσουν ζήτηση για τα προσφερόμενα προϊόντα και υπηρεσίες. Η βασική επιδίωξη κάθε τουριστικού προορισμού είναι να τον «ερωτευτεί» ο τουρίστας, ώστε να ξαναγυρίσει σε αυτόν. Και ως γνωστόν, ο έρωτας περνά από το στομάχι...
Σε αυτό το σημείο πρέπει να επισημανθεί η συνεισφορά του Ιδρύματος Καπετάν Βασίλη & Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου στην καταγραφή, μελέτη, διάσωση και παρουσίαση της γαστρονομικής κληρονομιάς της Μεσσηνίας ως και την προσπάθεια που καταβάλει προκειμένου να καταστήσει τη Μεσσηνία πρότυπο αειφόρου αγροτικής ανάπτυξης, μέσα από την υποστήριξη και προώθηση σχετικών δράσεων. (Δυστυχώς ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Καπετάν Βασίλη & Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου και ο Δήμαρχος της Εμβληματικής Κοινότητας δεν μπόρεσαν να βρίσκονται μαζί μας, λόγω κάποιων έκτακτων υποχρεώσεων.)
Κυρίες και Κύριοι,
Η γαστρονομία είναι η τέχνη της επιλογής, της ετοιμασίας, του σερβιρίσματος και της απόλαυσης του καλού φαγητού. Μέσα από τους αιώνες η γαστρονομία αποδείχθηκε μεγαλύτερη πολιτιστική δύναμη μεταξύ των λαών του κόσμου από τη γλωσσολογία ή άλλες επιδράσεις.
Σήμερα λοιπόν τιμούμε την Μεσογειακή Διατροφή, την Ιταλική και την Ελληνική γαστρονομία, και συνεχίζουμε την αγαστή συνεργασία που έχουμε με την Ιταλική Πρεσβεία σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος.
A tavola non si invecchia !!!
Grazie e buon appetito.